MISJA

Podstawowym celem I misją Towarzystwa jest działanie na rzecz Polaków ze Wschodu i polskości na Kresach Wschodnich dawnej Rzeczypospolitej, a w szczególności na Grodzieńszczyźnie i Wileńszczyźnie.

HISTORIA

Kresowiacy to tułacze i wygnańcy z ziemi ojców i dziadków, to niedobitki i resztka, która zrządzeniem losu uniknęła zagłady, wywózki na „nieludzką ziemię” syberyjsko-kazachską przez hordę bolszewicką i krematoriów niemieckich w obozach śmierci, na skutek zbrodniczego paktu o nieagresji zawartego w sierpniu 1939 r.

Po wielu latach, kiedy Kresowiacy, którzy wrócili do kraju z obozów, łagrów, Syberii i repatrianci zaczęli organizować się i tworzyć stowarzyszenia i towarzystwa kresowe dla zachowania kultury, języka i tradycji chrześcijańskiej naszych ojców i dziadków.

W maju 1988 roku nastąpiły pierwsze kontakty polskich literatów, w tym Jana Leończuka i Eugeniusza Kurzawy z Polakami z Koła Literackiego w Wilnie. Pierwsza wspólna wycieczka po Wilnie szlakiem mickiewiczowskim przez Lidę, Nowogródek nad Świteź.

Po pierwszych kontaktach ukazują się pierwsze publikacje i artykuły w Kurierze Podlaskim na temat  rodaków na Wileńszczyźnie i Grodzieńszczyźnie.

Już pod koniec 1988 roku Pani Ewa Cywińska – Dyrektor Biura Wystaw Artystycznych w Białymstoku odwiedziła Grodzieńskich Polaków.

Nawiązane kontakty przedstawicieli środowisk kulturalnych Białegostoku z przedstawicielami Polaków z Kresów, przy sprzyjających okolicznościach zbliżającego się Okrągłego Stołu umożliwiły zwołanie miłośników Kresów. Odbyło się ono 21 października 1988 roku w Sali klubu Arsenał w Białymstoku.

Po zebraniu, w którym uczestniczyło około 160 osób wybrano grupę inicjatywną w składzie Jan Leończuk, Jan Bukowski, Eugeniusz Jabłoński, Elżbieta Feliksiak, Czesław Noniewicz, dołączył do niej także, nieobecny na zebraniu, Janusz Figura.

Na zebraniu padła propozycja Eugeniusza Kurzawy, aby ugrupowanie to nazwać TOWARZYSTWEM PRZYJACIÓŁ GRODNA I WILNA. Propozycję tę na następnym zebraniu plenarnym przegłosowano i utrzymano w mocy.

Szybko opracowano Statut Towarzystwa i już 15 grudnia 1988 roku został on zarejestrowany w Urzędzie Wojewódzkim w Białymstoku jako Statut towarzystwa o charakterze ogólnopolskim z siedzibą władz centralnych w Białymstoku.

19 stycznia 1989 roku na I walnym Zebraniu oddziału białostockiego wybrano Zarząd. Prezesem został doc. Czesław Noniewicz, Wiceprezesem Janusz Figura, Sekretarzem Barbara Czarnecka a Skarbnikiem Zbigniew Ejsmont. Ponadto w skład Zarządu weszło siedmiu członków, wśród nich m.in. ks. Tadeusz Paprocki, Ewa Cywińska, Jan Leończuk i Aleksander Miśkiewicz.

Z chwilą powołania Towarzystwa Przyjaciół Grodna i Wilna w Białymstoku i wybrania Zarządu zaczęły powstawać oddziały TPGiW na terenie kraju. Jednymi z pierwszych były oddziały w Warszawie, Łodzi, Ełku, Suwałkach, Giżycku, Piszu, Olecku, Gołdapi, Koszalinie, Słupsku, Lublinie, Olsztynie, Siemiatyczach i Bielsku Podlaskim.

Na przestrzeni lat białostocki oddział TPGiW prowadził swoją działalność zgodnie ze statutem, mimo wielu zmian Zarządu. Zmieniali się ludzie, lecz idea i kierunek działalności na rzecz Polaków żyjących na Kresach nie zmieniły się.

Oddział jest głównym organizatorem Dni Kultury Kresowej w Białymstoku z koncertami artystów i zespołów z Białorusi i z Litwy, spotkaniami, odczytami, Jarmarkiem Kaziukowym i Imieninami Marszałka.

Kilkakrotnie Towarzystwo zaprosiło dzieci z Białorusi na wypoczynek letni do Białegostoku, wielokrotnie wożono paczki z podarkami świątecznymi dla dzieci z Białorusi i z Litwy. Odbyło się wiele zbiórek na ratowanie zabytków na Kresach.

Statut niniejszy został uchwalony przez Zjazd Delegatów Towarzystwa Przyjaciół Grodna i  Wilna  w dniu 2023 roku w Białymstoku.